![](/media/lib/474/n-fizyka2021-800c13a4fa5e8a7c134f9aaa2ce32fd2.jpg)
Tegoroczny Nobel z fizyki przyznany za badania nad klimatem i innymi systemami złożonymi
5 października 2021, 11:04Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosiła, że tegoroczna Nagroda Nobla z fizyki została przyznana za wkład w zrozumienie złożonych systemów fizycznych. Połową nagrody podzielą się Syukuro Manabe i Klaus Hasselmann za fizyczne modelowanie klimatu Ziemi, obliczenie jego zmienności i wiarygodne przewidzenie procesu ocieplania się. Druga połowa trafi do Giorgio Parisiego za odkrycie współzależności nieuporządkowania i fluktuacji w systemach fizycznych, od skali atomowej po planetarną.
![](/media/lib/474/n-laureacimedycyna-7b9a75038e63853bc75d877908a385e1.jpg)
Nobel z medycyny lub fizjologii za prace nad receptorami ciepła i dotyku
5 października 2021, 09:32David Julius i Ardem Patapoutian podzielili się Nagrodą Nobla z fizjologii lub medycyny. Obaj uczeni, pracując oddzielnie, odkryli w skórze receptory temperatury i dotyku, a ich praca daje nadzieję na stworzenie nowych środków przeciwbólowych. Obaj wykazali, w jaki sposób ludzki organizm zamienia impuls cieplny czy dotyk w sygnał elektryczny. Jak stwierdził przyznający nagrodę Instytut Karolinska, proces ten pozwala nam odbierać sygnały z zewnątrz i adaptować się do nich.
![](/media/lib/473/n-zawartosc-kapsuly-6a713de37407dd599eb3fc9937459c60.jpg)
W atrium rozbudowywanego Planetarium Śląskiego wmurowano kapsułę czasu
4 października 2021, 11:13Pierwszego października w rozbudowywanym Planetarium Śląskim w Chorzowie wmurowano kapsułę czasu, która ma zostać otwarta za 40 lat - 4 kwietnia 2061 r. W umieszczonej w atrium kapsule znajdują się, m.in.: maseczka, informacje o stanie współczesnej wiedzy astronomicznej, pendrive ze zdjęciami z budowy Planetarium-Śląskiego Parku Nauki czy aktualne pieniądze.
![](/media/lib/472/n-monety2-5d840bee6b0c3192356a54d4dd79c7aa.jpg)
Pracując nad połączeniem budynków, robotnicy natrafili na skarb ze złotych monet
23 września 2021, 11:29Podczas remontu manoiru w Bretanii (Plozévet) odkryto ponad dwieście złotych monet. Wybito je za panowania Ludwika XIII i Ludwika XIV. Dwudziestego dziewiątego września zostaną one zlicytowane przez dom aukcyjny Ivore Angers/Deloyes. Do odkrycia doszło w październiku 2019 r., ale ujawniono je dopiero teraz.
![](/media/lib/472/n-powierzchniamarsa-cab93d64dd5a11cfc8424edd682ccb6f.jpg)
Mars od początku nie miał szans na podtrzymanie życia
21 września 2021, 12:54Los Marsa został przypieczętowany na samym początku. Najprawdopodobniej istnieje pewna granica wielkości, powyżej której skaliste planety są w stanie utrzymać procesy tektoniczne oraz wystarczająco dużo wody, by mogło zaistnieć życie. Mars znajduje się poniżej tej granicy, mówi profesor Kun Wang z Washington University in St. Louis, główny autor najnowszych badań.
![](/media/lib/471/n-cukrzy-a2ed6a1bc277b0b1ed6d2001ab161f8f.jpg)
Sposób na walkę z cukrzycą? Pozycja stojąca zwiększa wrażliwość na insulinę
13 września 2021, 08:22Działanie insuliny, jednego z kluczowych hormonów metabolizmu węglowodanów, może być zakłócone m.in. przez nadwagę, co prowadzi do zmniejszenia wrażliwości na insulinę i grozi rozwojem cukrzycy typu 2. oraz chorób układu krążenia. Fińscy naukowcy z Uniwersytetu w Turku zauważyli właśnie, że pozycja stojąca jest powiązana ze zwiększeniem wrażliwości na insulinę
![](/media/lib/471/n-wczesniak-e7ce7809f7ca58eef5af6c732acfe398.jpg)
Uszkodzeniom mózgu u wcześniaków można zapobiec lecząc... mikrobiom jelit
12 września 2021, 08:37Skrajne wcześniactwo wiąże się z dużym ryzykiem uszkodzenia mózgu. Naukowcy z Uniwersytetu Wiedeńskiego i Medycznego Uniwersytetu Wiedeńskiego znaleźli potencjalny cel terapeutyczny, który może pomóc leczyć takie uszkodzenia. Co interesujące, znajduje się on poza mózgiem, a są nim... bakterie mikrobiomu jelit
![](/media/lib/470/n-kot-33702f351a8cfbd26fab29b0f7a50bc9.jpg)
Znamy gen odpowiedzialny za wygląd kociego futra
10 września 2021, 11:20Uczeni ze Stanford Medicine odkryli gen, który jest odpowiedzialny za większość mechanizmu powodującego pojawianie się pasków, plamek czy łatek zdobiących futro zarówno lamparta jak i domowego Mruczka. Wzorce kolorów to jedna z nierozwiązalnych zagadek biologii. Nie mamy modelowego obiektu do ich badania
![](/media/lib/470/n-merlin4-02c4e7ea738dde69e3269c8fac646d31.jpg)
Manuskrypt z Bristolu to jeden z najstarszych tekstów o czarodzieju Merlinie
6 września 2021, 14:23Odkryte niedawno w Bristolu fragmenty średniowiecznego manuskryptu, opowiadające historię Merlina, czarodzieja znanego opowieści o królu Arturze, są jednymi z najstarszych znanych zapisków dotyczących tej postaci. Naukowcy, którzy badali zabytki, znaleźli różnice pomiędzy tą a innymi wersjami tekstu, a dzięki użyciu nowoczesnych narzędzi byli w stanie odczytać uszkodzone fragmenty, określić czas i miejsce powstania manuskryptu oraz typ atramentu.
![](/media/lib/470/n-leki-c26a4e0443f22f27645c5930d4a668f0.jpg)
Antybiotyki zwiększają ryzyko rozwoju raka jelita grubego
6 września 2021, 11:25Po przebadaniu 40 000 przypadków raka jelita grubego naukowcy doszli do wniosku, że istnieje oczywisty związek pomiędzy przyjmowaniem antybiotyków a rozwojem tej choroby w ciągu 5–10 lat. Autorzy badań, uczeni z Uniwersytetu w Umeå w Szwecji, przypuszczają, że przyczyną zwiększenia ryzyka nowotworu jest wpływ antybiotyków na mikrobiom jelit.